Hoe demontabel bouwen bijdraagt aan duurzaamheid

Heeft u er weleens bij stilgestaan hoe demontabel bouwen kan bijdragen aan een duurzamere toekomst? In een wereld waar de vraag naar flexibele en milieuvriendelijke oplossingen toeneemt, biedt demontabel bouwen een veelbelovend perspectief. Deze innovatieve bouwmethode combineert de voordelen van industrieel bouwen met de mogelijkheid om gebouwen aan te passen en materialen te hergebruiken, waardoor de impact op het milieu wordt verminderd.

IFD: Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen

IFD staat voor Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen, een geïntegreerde benadering van modulair ontwerpen en bouwen. Bij deze innovatieve methode wordt rekening gehouden met mogelijke veranderingen in gebouwen door ze zoveel mogelijk samen te stellen uit industrieel vervaardigde bouwcomponenten. Het doel is om gebouwen blijvend aan te laten sluiten op de wensen van gebruikers en bewoners, en relatief eenvoudig aan te kunnen passen wanneer deze wensen of gebruikers veranderen.

Wat is IFD?

IFD bouwen combineert de voordelen van industrieel bouwen met flexibiliteit en demonteerbaarheid. Het richt zich niet alleen op het fysieke gebouw, maar ook op het bouwproces en de organisatie eromheen. Industrieel bouwen betekent dat meer dan 80% van het systeem in de fabriek wordt geproduceerd, resulterend in continue kwaliteit, seriematige productie, beheersbaarheid en een korte bouwtijd. Flexibel bouwen houdt in dat het volume en de indeling eenvoudig aan te passen zijn, en dat de oplossing verplaatsbaar is. Demontabel bouwen zorgt ervoor dat de complete oplossing en componenten herbruikbaar zijn, en dat de technische levensduur afgestemd kan worden op de gebruiksduur.

De voordelen van IFD

Door het prefabriceren wordt minder tijd verloren op de bouwplaats en zijn de onderdelen van een gebouw beter op elkaar afgestemd. Ad-hoc oplossingen zijn niet meer nodig. IFD bouwen verlengt de levensduur van het gebouw als geheel, omdat onderdelen met verschillende levensduur eenvoudig en apart van elkaar vervangen kunnen worden. Het is dus ook bouwen met duurzaamheid.

Voorbeelden van IFD projecten

1. Trento Nijhuis: Een oplossing bestaande uit vier elementen die steevast gebruikt worden en waaraan elk ontwerp getoetst wordt, ongeacht de aard, omvang en complexiteit van het project. Door herhaling, evaluatie en verbetering worden processen beheersbaar en fouten en onnodige werkzaamheden voorkomen.

2. Victor&Wonen; van BAM Wonen: Een op de klant gerichte manier van indelen en interieur, waarbij de indeling altijd past bij de wensen van de bewoner en het gezin.

3. Ursem Modulaire Bouwsystemen: Richt zich op het realiseren van permanente betaalbare en rendabele projecten in de seriematige woningbouw, studentenhuisvesting, jongeren- en starterswoningen en hotelbranche. Projecten worden voor ruim 60% in de fabriek geproduceerd en reeds voorzien van afwerking, badkamer, keukens en installaties.

IFD bouwen vraagt om een nog beter samenwerkingsverband tussen ontwerpers, opdrachtgevers, bouwondernemingen en toeleveranciers. De ontwikkeling en bouw van een IFD-gebouw is een gezamenlijke integrale activiteit van de bouwpartners, waarbij een goede samenwerking essentieel is om bij IFD-bouwen betrokken te worden en te blijven.

Materialen en technieken in demontabel bouwen

Bij demontabel bouwen staat de keuze van materialen en technieken centraal om gebouwen flexibel en aanpasbaar te maken. Duurzaamheid en herbruikbaarheid zijn hierbij belangrijke pijlers.

Gerecycleerde materialen

Het gebruik van gerecycleerde materialen speelt een sleutelrol in demontabel bouwen. Door bouwmaterialen te hergebruiken, wordt de impact op het milieu verminderd en de circulaire economie gestimuleerd. Gerecycleerd beton, staal en hout zijn voorbeelden van materialen die vaak worden toegepast in demontabele constructies.

Prefab-componenten

Prefab-componenten zijn essentieel voor het realiseren van demontabele gebouwen. Door bouwdelen in de fabriek te produceren, wordt de bouwkwaliteit verhoogd en de bouwtijd verkort. Prefab-elementen zoals gevelpanelen, vloerplaten en installatiemodules kunnen eenvoudig worden geassembleerd en later ook weer gedemonteerd voor hergebruik.

Innovatieve bouwmethoden

Demontabel bouwen vraagt om innovatieve bouwmethoden die losmaakbaarheid en aanpasbaarheid faciliteren. Droge verbindingstechnieken, zoals schroef- en klikverbindingen, maken het mogelijk om gebouwdelen zonder schade te demonteren. Modulaire bouwsystemen, waarbij standaardcomponenten flexibel kunnen worden gecombineerd, bieden eveneens mogelijkheden voor demontabel bouwen.

Door slim gebruik te maken van gerecycleerde materialen, prefab-componenten en innovatieve bouwmethoden, kunnen architecten en bouwprofessionals bijdragen aan een duurzame en circulaire bouwsector. Demontabel bouwen biedt niet alleen voordelen voor het milieu, maar ook voor de flexibiliteit en toekomstbestendigheid van onze gebouwde omgeving.

Regelgevingen en certificaties

Om ervoor te zorgen dat demontabel bouwen op een verantwoorde en duurzame manier plaatsvindt, zijn er diverse regelgevingen en certificatieprocessen van toepassing. Deze hebben betrekking op zowel het ontwerp, de constructie als het gebruik van demontabele gebouwen.

Wet- en regelgeving

Demontabel bouwen valt onder dezelfde regelgeving als klassiek bouwen. Als een gebouw een woonfunctie heeft, is een bouwvergunning verplicht en de medewerking van een architect noodzakelijk. De bouwvoorschriften zijn echter zeer regiogebonden; er zijn verschillen per gemeente en soms zelfs binnen de gemeente. Het is daarom belangrijk om de algemene regels altijd af te toetsen bij de gemeente.

Voor zorgwonen in een tijdelijke verplaatsbare unit is de regelgeving minder streng en volstaat een meldingsplicht, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Zo is de maximale vloeroppervlakte hierbij 50 m2. Het uitbreiden van een woning is vergunningsplichtig, maar ook hier zijn er uitzonderingen waarbij lokaal een meldingsplicht volstaat onder bepaalde voorwaarden.

Certificatieprocessen

Het certificeringsproces voor groene gebouwen, geleid door instituten als het Ecological Certification Institute, begint met uitgebreide normen die verschillende aspecten van de constructie en de exploitatie van gebouwen bestrijken. Deze omvatten verantwoord landgebruik, water- en energie-efficiëntie, selectie van duurzame materialen, afvalvermindering en verbetering van de kwaliteit van het binnenmilieu. De nadruk ligt op het verkleinen van de ecologische voetafdruk en het verbeteren van de algehele duurzaamheid van het gebouw.

Ecological Certification Institute maakt gebruik van een gelaagd certificeringssysteem dat gebouwen een gestructureerd traject biedt om duurzaamheidsdoelen te bereiken. Van het eerste ontwerp tot de constructie en de exploitatie, elke fase wordt onder de loep genomen. Gebouwen worden beoordeeld op basis van een puntensysteem en op basis daarvan worden certificeringsniveaus toegekend. Deze methode moedigt voortdurende verbetering aan en stimuleert ontwikkelaars en eigenaren om innovatieve, milieuvriendelijke oplossingen te integreren.

Voorwaarden voor tijdelijke bouw

Voor een tijdelijk bouwwerk is van tevoren vastgesteld hoe lang het bouwwerk op een bepaalde plek mag blijven staan. Dat is maximaal 15 jaar. Als basisregel geldt dat tijdelijke bouwwerken moeten voldoen aan de regels van bestaande bouw. Blijven ze na de termijn staan, dan gelden de nieuwbouweisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Tijdelijke bouwwerken moeten voldoen aan de regels voor bestaande bouw (afdelingen 3.2 tot en met 3.7 van het Bbl), tenzij in de regels voor nieuwbouw (afdelingen 4.2 tot en met 4.7 van het Bbl) anders is bepaald. Tijdelijke bouwwerken mogen in principe dus aan lagere eisen voldoen dan het nieuwbouwniveau. Maar soms kunnen dus wel nieuwbouwregels gelden.

De toekomst van demontabel bouwen

De toekomst van demontabel bouwen ziet er veelbelovend uit, met tal van ontwikkelende trends, nieuwe technologieën en duurzame initiatieven die bijdragen aan een groenere bouwsector. Naarmate de vraag naar flexibele en milieuvriendelijke oplossingen toeneemt, wint demontabel bouwen aan populariteit als een innovatieve benadering die inspeelt op deze behoeften.

Een van de belangrijkste trends is de toenemende focus op circulariteit en hergebruik van materialen. Demontabel bouwen maakt het mogelijk om gebouwen aan het einde van hun levenscyclus uit elkaar te halen en de componenten opnieuw te gebruiken in nieuwe projecten. Dit vermindert niet alleen de afvalproductie, maar draagt ook bij aan een efficiënter gebruik van grondstoffen.

Daarnaast zien we de opkomst van slimme technologieën die het demontabel bouwen ondersteunen. Bijvoorbeeld:

1. BIM (Building Information Modeling) helpt bij het ontwerpen en plannen van demontabele gebouwen, waardoor het eenvoudiger wordt om ze later aan te passen of te demonteren.

2. Robotica en geautomatiseerde productieprocessen maken het mogelijk om prefab-componenten met hoge precisie te vervaardigen, wat de efficiëntie en kwaliteit van demontabel bouwen verbetert.

3. Innovatieve verbindingstechnieken, zoals droge verbindingen en klikverbindingen, vergemakkelijken de montage en demontage van gebouwen zonder schade aan de componenten.

Overheden en bedrijven nemen ook steeds vaker duurzame initiatieven om demontabel bouwen te stimuleren. Dit omvat het opstellen van richtlijnen en certificeringen voor circulair bouwen, het verstrekken van subsidies voor demontabele projecten en het opzetten van samenwerkingsverbanden om kennis en beste praktijken uit te wisselen.

Met deze ontwikkelingen in het vooruitzicht lijkt demontabel bouwen een sleutelrol te gaan spelen in de transitie naar een duurzamere bouwsector. Door gebouwen te ontwerpen met het oog op flexibiliteit, hergebruik en circulariteit, kunnen we niet alleen de milieu-impact verminderen, maar ook inspelen op de veranderende behoeften van gebruikers en de maatschappij als geheel.

Conclusie

Demontabel bouwen biedt een veelbelovende oplossing voor de uitdagingen waarmee de bouwsector wordt geconfronteerd op het gebied van duurzaamheid en flexibiliteit. Door gebouwen te ontwerpen met het oog op aanpasbaarheid, hergebruik van materialen en een langere levensduur, kunnen we niet alleen de milieu-impact verminderen, maar ook inspelen op de veranderende behoeften van gebruikers en de maatschappij als geheel.

De principes van industrieel, flexibel en demontabel (IFD) bouwen staan centraal in deze benadering. Door bouwcomponenten in de fabriek te produceren en op de bouwplaats te assembleren, wordt de kwaliteit verhoogd, de bouwtijd verkort en de afvalproductie verminderd. Bovendien maken innovatieve materialen en technieken, zoals gerecycleerde materialen, prefab-componenten en droge verbindingen, het mogelijk om gebouwen eenvoudig aan te passen en te demonteren voor hergebruik.

Hoewel er nog uitdagingen zijn op het gebied van regelgeving en certificering, zien we een groeiende belangstelling voor demontabel bouwen bij architecten, bouwers en vastgoedbeleggers. Zij erkennen de voordelen op het gebied van flexibiliteit, duurzaamheid en toekomstbestendigheid.

Met de juiste samenwerking tussen alle betrokken partijen en een toenemende focus op circulariteit en hergebruik, heeft demontabel bouwen de potentie om een belangrijke bijdrage te leveren aan een duurzamere bouwsector. Door gebouwen te ontwerpen als flexibele en aanpasbare systemen, kunnen we niet alleen de milieu-impact verminderen, maar ook de waarde en functionaliteit van onze gebouwde omgeving voor toekomstige generaties waarborgen.